23 Mai 2022
Yn ystod diwrnod ymgysylltu cymunedol yng Ngheredigion yn ddiweddar, ymwelodd y Comisiynydd Heddlu a Throseddu Dafydd Llywelyn ag un o safleoedd llety brys dros dro y Sir, eiddo sydd ar gael fel rhan o brosiect peilot rhaglen Rheoli Troseddwyr Integredig sydd wedi’i ariannu gan y Comisiynydd Heddlu a Throsedd yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.
Dros y blynyddoedd diwethaf, mae Gwasanaethau Prawf Dyfed-Powys a Heddlu Dyfed-Powys wedi cydnabod nad oedd y prosiectau tai presennol yn darparu'r amgylchedd gorau, na'r cyfle i adleoli llawer o droseddwyr.
Yn aml iawn, gall troseddwyr golli cymhelliant ac ymddieithrio oddi wrth gefnogaeth ac ymyriadau amrywiol oherwydd dylanwadau negyddol yn eu hamgylchedd. Ceir engreifftiau o droseddwyr yn gwrthod opsiynau tai brys, gan ffafrio aros yn ddigartref oherwydd pryderon ynghylch y ffactorau negyddol sy'n aml yn gysylltiedig â rhai safleoedd aml-ddeiliadaeth.
Yn 2021, nodwyd gan y Tîm Rheoli Troseddwyr Integredig o fewn Heddlu Dyfed-Powys fod angen eiddo hunangynhwysol addas, canolog yng Ngheredigion i’w ddefnyddio fel llety brys dros dro ar gyfer lleoli cleientiaid tra’n fod llety mwy addas a hirdymor yn cael eu hadnabod are u cyfer. Y bwriad oedd y byddai ‘r lleoliadau hyn yn cael eu trwyddedu am ddim mwy na 4 wythnos ar y tro, er mwyn sirhau eu bod ar gael yn hawdd ac yn barhaus yn ôl yr angen.
Ar ei blwyddyn gyntaf y mis hwn (Ebrill 2022), yn dilyn buddsoddiad cychwynnol o £11,000 gan y Comisiynydd Heddlu a Throsedd Dafydd Llywelyn, mae’n ymddangos bod y fenter hon yng Ngheredigion yn arwain y ffordd o ran targedu aildroseddu ac atal troseddu.
Yn ystod ei ymweliad ag un o’r adeiladau, dywedodd y Comisiynydd Heddlu a Throsedd Dafydd Llywelyn; “Mae’r prosiect wedi bod yn hynod fuddiol i nifer o droseddwyr, pob un ohonynt ag anghenion cymhleth ac yn ymwneud â nifer o droseddau cymunedol.
“Nid yw’r llety brys aml-ddeiliadaeth presennol yn cynnig yr un buddion â’r peilot hwn. Mae pob un o'r troseddwyr a gafodd eu cartrefu wedi datgan hyn ac yn awyddus i symud i ffwrdd o'r pwysau gan gyfoedion y daethant ar eu traws wrth fyw mewn llety o'r fath.
“Mae’r prosiect wedi dod ag asiantaethau ynghyd, gyda’r Heddlu, HMPPS, y Gymdeithas Gofal a Gwasanaethau Cyffuriau ac Alcohol Dyfed yn cynnal ymweliadau cartref wythnosol â’r troseddwyr. Mae'r gwaith a ddarperir gan yr holl bartneriaid yn ddwys, ond yn rhoi'r ffocws i'r troseddwr i adsefydlu. Hyd yn hyn, nid oes yr un o'r troseddwyr wedi mynd ymlaen i droseddu ymhellach, sef un o bethau cadarnhaol y prosiect hwn.
“Mae’n anochel, na fydd pob canlyniad yn gadarnhaol. Fodd bynnag, drwy edrych ar ganlyniadau unigol troseddwyr perthnasol dros y flwyddyn ddiwethaf, ynghyd ag adborth gan asiantaethau partner, rwy’n hyderus ac yn falch o ddweud bod y cynllun peilot hwn wedi bod yn llwyddiant.”
Dywedodd y Ditectif Arolygydd Leon Lewis o Heddlu Dyfed-Powys; “Mae llety diogel yn cael ei ystyried yn eang fel pont i adloeli ac adsefydlu hirdymor. Nid yw hyn yn bosibl i lawer o’r troseddwyr y mae fy nhîm yn gweithio gyda nhw. I rai, gallai hyn fod oherwydd ymddygiad blaenorol a oedd yn eu hatal rhag cael llety o ffynonellau arferol. Mae’r canlyniad yn aml yn eu gweld yn cael eu gosod mewn adeiladau amlfeddiannaeth yng nghanol trefi prysur lle mae mwy o demtasiwn na chefnogaeth yn aml.
“Mae Prosiect Tai IOM yn darparu gwell amgylchedd a chyfle i adsefydlu troseddwyr. Mae'r gwaith aml-asiantaeth cadarn yn cynnig cymorth ac ysgogiad i droseddwyr adsefydlu. Mae’n cynnig cyfle iddynt gael lle y gallant ei alw’n gartref, ac er bod y dyluniad a’r defnydd yn rhai dros dro mae’n rhoi’r cyfle i ddefnyddwyr ddangos i landlordiaid posibl eu bod yn denantiaid i’r dyfodol ac yn gweithio tuag at adsefydlu ei hunain.”
Tra ymwelodd y CHTh â'r safle fel rhan o Ddiwrnod Ymgysylltu â'r Gymuned yng Ngheredigion yn ddiweddar, rhoddodd y preswylydd wybod iddo; “Mae wedi newid fy mywyd a dyma’r peth gorau sydd wedi digwydd i mi erioed. Mae wedi caniatáu i mi gael sefydlogrwydd yn fy mywyd, ac wedi arwain at gael cynnig swydd rhan-amser, y gobeithiaf y bydd yn datblygu i fod yn rhywbeth mwy parhaol. Mae wedi rhoi mynediad i mi at wasanaethau cymorth ac wedi rhoi persbectif gwahanol i mi o’r Heddlu.”
Yn dilyn llwyddiant y cynllun peilot yng Ngheredigion, bydd yr hyn a ddysgir yn cael ei ledaenu a’i drafod rhwng Heddlu Dyfed-Powys a Chomisiynydd Heddlu a Throseddu Dafydd Llywelyn, a rhoddir ystyriaeth i gyflwyno’r fenter ar draws ardaloedd eraill o fewn ardal Heddlu Dyfed-Powys.
DIWEDD
Nodiadau i'r Golygydd:
Isod mae Astudiaeth Achos o Droseddwr a gafodd gymorth yn ddiweddar trwy Gynllun Peilot Tai Rheoli Troseddwyr Integredig (Rhaglen IOM).
Astudiaeth Achos Troseddwr X
Daeth troseddwr X i’r Rhaglen IOM bron yn syth ar ôl dychwelyd i Aberystwyth o’i lety mechnïaeth yn Abertawe ar ôl bwrw dedfryd o garchar am gyflenwi cyffuriau Dosbarth A.
Ar ôl dychwelyd i Aberystwyth, nodwyd bod Troseddwr X yn ymwneud â chyfoedion cyffuriau pro eraill ac adroddodd ei hun. Er ei fod yn byw yn bennaf yn Ne Ceredigion, roedd yn canfod bod llawer o hen gyfoedion o Dde’r Sir mewn prosiectau a gefnogir yn Aberystwyth, ac roedd yn cael trafferth i dorri cysylltiadau â nhw oherwydd eu cysylltiad agos ag ef. Roedd hyn yn effeithio ar ei iechyd meddwl gan ei fod yn cael trafferth aros yn gadarnhaol dros fynd i’r afael â’i broblemau camddefnyddio cyffuriau oherwydd y cysylltiadau agos hyn, ac roedd yn gwybod y byddai hyn yn effeithio ar ei allu i gael mynediad at ei blentyn a gymerwyd i ofal maeth.
Ceisiodd Troseddwr X osgoi’r cyfoedion hyn drwy dreulio cyn lleied o amser ag y gallai yn Aberystwyth. Fodd bynnag, cafodd ei hun o dan gamau gorfodi ar gyfer Torri ei Drwydded gan y byddai’n ceisio cadw draw i osgoi cyfoedion, ac o ganlyniad colli apwyntiadau. Derbyniodd rybuddion ffurfiol am fethiant i breswylio lle y’i cyfarwyddwyd I wneud, a methiant i fynychu prawf yn unol â'r cyfarwyddyd.
Cynhaliwyd cyfarfodydd asiantaethau ar y cyd gyda Swyddogion Rhaglen IOM Heddlu Dyfed-Powys, Gwasanaethau Cymdeithasol, DDAS ac elusen carchar o’r enw ‘Invisible Walls’. Roedd pob un yn adrodd bod cyfoedion a llety yn ffactorau arwyddocaol i'w gydymffurfiaeth wael, ei ganlyniadau prawf cyffuriau negyddol, a'i fethiant i fyw yn ôl y cyfarwyddyd.
O ystyried bod prinder llety addas yn y sir gan yr awdurdod lleol a’r sector preifat, roedd Troseddwr X yn mynd i gael ei alw’n ôl i’r ddalfa yn fuan a fyddai wedi cael effaith negyddol ddifrifol ar ei berthynas â’i ferch a’i gymhelliant i ymatal rhag camddefnyddio cyffuriau. a chael gwaith yn y gymuned.
Yna archwiliodd yr Heddlu gyfle prosiect Tai IOM gyda Thîm IOM a'r Gwasanaeth Prawf. Roedd Troseddwr X yn awyddus i ymgysylltu â hyn ac yn deall y canlyniadau pe bai wedi methu â gwneud newidiadau i Brosiect Tai IOM neu ddwyn anfri arno. Ar ôl cyrraedd, addasodd Troseddwr X i’r eiddo yn gyflym gan gadw’r eiddo yn lân ac yn daclus ac ymgysylltu â’r gwasanaethau a gynigiwyd iddo drwy Gymdeithas Gofal Ceredigion. Nid oedd unrhyw gofnodion pellach o ddefnydd sylweddau Dosbarth A ar ei ganlyniadau profion cyffuriau a bu gwelliant sylweddol yn ei ymgysylltiad â DDAS/ IOM / Prawf. Roedd ei les emosiynol yn amlwg wedi gwella a dywedodd fod hyn oherwydd ei fod yn gallu osgoi cyfoedion a chanolbwyntio ar chwilio am waith a dod o hyd i rywle i fyw y gallai ei blentyn ymweld ag ef.
Mae Troseddwr X wedi symud ymlaen yn llwyddiannus o Brosiect Tai IOM ac yn parhau i ymgysylltu â DDAS yn darparu profion negyddol ar gyfer sylweddau Dosbarth A ac mae ei bresenoldeb gyda’r Gwasanaeth Prawf ac IOM yn parhau’n dda, mae wedi archwilio gwahanol opsiynau gwaith ac mae’n parhau i weithio gyda gwasanaethau cefnogi, mae ei gysylltiad â’i blentyn wedi gwella ac mae’n gallu gweld cynnydd tuag at gyflawni ei nodau o gymharu â’r hyn yr oedd yn byw yn Aberystwyth ar y pryd ac mae’n ddiolchgar am y gefnogaeth y mae Prosiect Tai IOM wedi’i ddarparu.
Rhagor o fanylion:
Gruff Ifan
Ymgynghorydd Polisi ac Ymgysylltu